ACM: Eerlijke verdeling kosten elektriciteitsnet nog belangrijker
Voor het jaar 2025 verwacht de ACM een tariefstijging van ca. 11% voor het transport van elektriciteit en gas. Voor een gemiddeld huishouden zal dat gaan om een stijging van ca. €60 per jaar (inclusief BTW).
De ACM stelt de tarieven van netbeheerders jaarlijks vast. De ACM zorgt ervoor dat netbeheerders voldoende inkomsten hebben voor onderhoud, afschrijvingen, kapitaalkosten en voor investeringen. Daarbij zorgt de ACM ervoor dat de tarieven van netbeheerders niet hoger zijn dan noodzakelijk. Uitgangspunt hierbij is dat gebruikers van het net betalen voor de kosten die zij veroorzaken. Daarmee worden de totale kosten eerlijk over alle gebruikers verdeeld. Dat is niet alleen eerlijk, maar ook transparant en efficiënt.
Uit het onderzoek naar de tariefontwikkeling tot het jaar 2050 blijkt dat de kosten voor alle gebruikers van het elektriciteitsnet de komende 25 jaar stijgen van ca. €7 miljard naar €18 tot €25 miljard per jaar. Dit betekent dat de transportkosten voor elektriciteit voor een gemiddeld huishouden zullen stijgen van ongeveer €250 naar €600 tot €800 per jaar in 2050. Voor grootverbruikers zijn de tarieven rond 2050 waarschijnlijk 2 tot 3 keer hoger dan nu. Deze prognose van de ACM komt overeen met eerdere prognoses van netbeheerder TenneT en met onderzoeken van enkele onderzoeksbureaus.
Investeringen voor de energietransitie
De stijging van de transporttarieven is het resultaat van de investeringen die netbeheerders moeten doen in hun netten. Om de klimaatdoelen te behalen schakelen veel bedrijven en huishoudens over van fossiele brandstoffen naar elektriciteit opgewekt uit duurzame bronnen. Tegelijkertijd wordt er steeds meer stroom geproduceerd bij wind- en zonneparken. Dit zorgt er voor dat er steeds meer elektriciteit getransporteerd moet worden. Op veel plaatsen zit het elektriciteitsnet nu al vol. Daarom moeten netbeheerders veel geld investeren in de uitbreiding en verzwaring van de netten. Netbeheerder TenneT moet ook grote investeringen doen voor de aanleg van het net op zee. Het net op zee wordt deels gesubsidieerd door de Rijksoverheid. Het overige deel moet uit de tarieven worden betaald.
Korting voor flexibel gebruik
Grootverbruikers kunnen een korting op hun nettarieven krijgen als zij hun aansluiting flexibel gebruiken. Deze korting kan oplopen tot 65% van de totale netkosten. Door het flexibele gebruik zijn minder netverzwaringen nodig en kunnen er meer bedrijven op het elektriciteitsnet aangesloten worden. Daar worden deze grootverbruikers met een korting voor beloond. Tot 1 januari 2024 kreeg een groep van industriële grootverbruikers een korting op de nettarieven zonder dat deze grootverbruikers hielpen om de totale kosten te verminderen. Deze korting (de VCR) werd dus door alle huishoudens en andere bedrijven betaald via hogere tarieven. De ACM heeft deze korting afgeschaft omdat uit onderzoek was gebleken dat deze niet langer gerechtvaardigd was en omdat bedrijven die de korting ontvingen niet gestimuleerd werden het net flexibeler te gebruiken.
Het is voor de Nederlandse concurrentiepositie belangrijk dat bedrijven binnen Europa kunnen opereren op een gelijk speelveld. Om een gelijker speelveld in Europa te realiseren is harmonisering van Europese regels en methodologie van de nettarieven belangrijk. De ACM zet zich daarvoor in. Daarnaast wijst de ACM er op dat het voor de wetgever mogelijk is om de concurrentiepositie van bepaalde groepen industriële grootverbruikers op andere manieren te verbeteren. Bijvoorbeeld via subsidies en gerichte belastingmaatregelen in het kader van maatwerkafspraken over verduurzaming. Daarnaast zou de wetgever er volgens ACM ook voor kunnen kiezen om een deel van de benodigde investeringen in het kader van de energietransitie op te nemen in de Rijksbegroting. Netbeheer Nederland denkt hier graag over mee.
Tarieven 2025
De ACM moet de tarieven voor het jaar 2025 nog vaststellen. Netbeheerders dienen hun tariefvoorstellen daarvoor binnenkort in bij de ACM. In 2024 betaalden alle gebruikers van de regionale elektriciteits- en gasnetten in totaal ca. €7 miljard voor het transport van gas en elektriciteit. Dit zal in 2025 naar verwachting oplopen tot ca. €8 miljard. Grootverbruikers die direct zijn aangesloten op het (extra)hoogspanningsnet van TenneT betalen in 2025 ca €2,6 miljard aan transportkosten.