In mei presenteren we ons Scenariorapport 2025, waarom is dit belangrijk?

Duurzame energie is nodig om in de toekomst om te wonen, werken en leven. Om de klimaatdoelen in 2050 te halen is een versnelling nodig in de uitvoering van de energietransitie. We willen ons energiesysteem op tijd toekomstbestendig hebben gemaakt. Dat betekent een energiesysteem dat duurzaam, betrouwbaar, betaalbaar, integraal en minder afhankelijk van buitenlandse invloeden is.

Dit betekent een overstap van een productie- en consumptiesysteem dat grotendeels is gebaseerd op fossiele energie, naar een duurzaam systeem met een veelzijdigheid aan energiebronnen. Dat duurzame systeem vraagt een grotere hoeveelheid flexibiliteit en kent een sterke interactie tussen de verschillende energiedragers.

Alleen met de juiste keuzes over de inrichting van het energiesysteem wordt de transitie haal- en betaalbaar. Daarom publiceren netbeheerders het Scenariorapport 2025, dat inzicht geeft in de mogelijke ontwikkeling van energievraag, -aanbod en flexibiliteit van vandaag tot aan 2050. De scenario's worden als input gebruikt voor verschillende toepassingen:

• Bepalen van investeringen in de energie-infrastructuur, zoals beschreven in onze Investeringsplannen;
• Identificeren van de benodigde producten om flexibiliteit in het energiesysteem verder te ontsluiten, denk aan nieuwe contractvormen en digitalisering;
• Monitoren van de leveringszekerheid;
• Aanjagen van maatschappelijk debat over de benodigde keuzes in het energiesysteem;
• Ondersteunen van energiesysteemverkenningen, en vele andere externe studies;
• Bepalen van de aanpak van netcongestie.

De scenario’s worden door de landelijke en regionale netbeheerders gezamenlijk opgesteld. Hiervoor is binnen Netbeheer Nederland een scenariowerkgroep met scenario-experts van de netbeheerders gevormd. Voor het formuleren van de scenario's heeft de werkgroep verschillende landelijke dialoogsessies en verdiepende gesprekken met belanghebbenden gevoerd.

Hoe verhoudt het Scenariorapport 2025 zich ten opzichte van de IP2026, KEV en het IBO?
De scenario's beschrijven mogelijke toekomstbeelden voor het energiesysteem en hebben daarbij aandacht voor productie en gebruik van diverse energiedragers zoals elektriciteit, (groene) methaan, waterstof, warmte, maar ook biomassa, olie en ammoniak. De netbeheerders gebruiken de scenario's als basis voor de prognoses voor de investeringen in de energie-infrastructuur.

In de IP2026 worden de meest recente concrete klantvragen, zekere en onzekere plannen en scenariobeelden gecombineerd om te bepalen hoe de transportbehoefte voor elektriciteit en duurzame gassen zich ontwikkelt. Op basis daarvan wordt bepaald waar, wanneer en welke investeringen in de energienetten noodzakelijk zijn.
Het scenariorapport beschrijft mogelijke ontwikkelpaden van vraag, aanbod, flexibiliteit, omzetting en opslag tot en met 2050. De IP2026 beschrijft welke investeringen de netbeheerders de komende vijftien jaar verwachten te moeten doen om in de daarvoor benodigde transportcapaciteit te voorzien.

Elk van de scenario’s heeft het vastgestelde en voorgenomen beleid als basis. Hierdoor kan de vergelijking worden gemaakt met de Klimaat- en Energieverkenning (KEV). Uit KEV2024 blijkt dat de doelstelling van 55 procent CO2-reductie in 2030 zeer waarschijnlijk niet wordt gehaald. Netbeheerders willen zodanig investeren dat de energie-infrastructuur, die nodig is om de Nederlandse klimaatdoelstellingen te halen, hier op tijd klaar voor is. In de scenario’s zijn daarom aanvullende invullingen uitgewerkt, die weer met de projecties uit de KEV2024 worden vergeleken. Dit geeft een beeld van de versnelling die nodig is om de klimaatdoelen binnen bereik te houden.

Ongeacht welk scenario het meest op de werkelijke Nederlandse energietransitie zal gaan lijken, zal de elektriciteitsvraag toe gaan nemen en netbeheerders zullen hier nieuwe energie-infrastructuur voor moeten bouwen. In het interdepartementaal beleidsonderzoek (IBO) elektriciteitsinfrastructuur is recentelijk onderzocht hoe de kostenstijging van de benodigde investeringen kan worden gedempt, hoe de kosten anders kunnen worden verdeeld en hoe er meer en zwaardere netaansluitingen kunnen worden gerealiseerd.

In het IBO-rapport wordt geconcludeerd dat dit met name kan door duidelijke systeemkeuzes te maken, meer locatiesturing op onder andere energieopslag en het intensiever benutten van de netcapaciteit. Uit het rapport Slimme keuzes voor een betaalbaar en robuust energiesysteem, dat BCG in opdracht van Netbeheer Nederland en de IBO-werkgroep maakte, blijkt dat er mogelijkheden zijn om de benodigde investeringen in het elektriciteitsnet met 7 tot 30 procent verlagen.

Welke vier scenario's zijn er?
Er zijn verschillende routes denkbaar voor de transitie naar een toekomstbestendig en klimaatneutraal energiesysteem, elk met een andere impact op de energie-infrastructuur. Aan de hand van politieke, economische, sociale, technische, ecologische en wettelijke ontwikkelingen en onzekerheden zijn vier scenario's geschetst: Koersvaste Middenweg, Eigen Vermogen, Gezamenlijke Balans en Horizon Aanvoer.

In het scenario Koersvaste Middenweg zien we een sterke en snelle elektrificatie van eindverbruik, een snelle groei van de duurzame elektriciteitsproductie en een groot gebruik van flexibiliteit in het elektriciteitssysteem. Dit scenario's schetst de verwachte koers op basis van actuele trends, aangevuld met (beleids)ambities uit onder andere het Nationaal Plan Energiesysteem.

In het scenario Eigen Vermogen zien we een sterke en snelle elektrificatie in alle eindverbruik sectoren, een grote warmtevraag van eindgebruikers, een focus op binnenlandse productie van duurzame elektriciteit en groene waterstof, met daarbij een groot gebruik van flexibiliteit in het elektriciteitssysteem en relatief weinig energie-import. Hierdoor heeft dit scenario een grote impact op de elektriciteitsinfrastructuur.

In het scenario Gezamenlijke Balans blijven metalen schaars, waardoor er meer wordt verduurzaamd met (groen) gas, blauwe waterstof en biomassaproductie. In dit scenario spelen hybride elektrificatie en inzet van gas een grote rol. Daarnaast kenmerkt dit scenario zich door relatief hoge import en hoge doorvoer. Hierdoor is er in dit scenario een grotere rol voor bestaande en nieuwe gasinfrastructuur.

In het scenario Horizon Aanvoer groeit de internationale handel, maar verliest Europa aan slagkracht. In dit scenario zien we een laag finaal energieverbruik door industriële krimp na 2030, minder binnenlandse productie van duurzame elektriciteit, groter belang van energie-import, brede inzet van waterstof en hoge doorvoer van ammoniak. Hierdoor heeft dit scenario een grote impact op de waterstofinfrastructuur.

Op 13 mei, van 14.00 - 15.00 uur organiseert Netbeheer Nederland een webinar voor haar belanghebbenden waarin we het Scenariorapport, de verschillende scenario's en de impact op het toekomstige energiesysteem toelichten.

Wil je de webinar bijwonen? Schrijf je dan nú in via de onderstaande knop.