Uitbreidingen van het net worden goed zichtbaar, wachtrijen blijven bestaan
Netbeheerders investeerden in 2024 totaal 8,4 miljard euro om het groeiend aantal woningen met zonnepanelen, laadpunten voor elektrische auto’s en bedrijven op het elektriciteitsnet aan te kunnen sluiten. De investeringen resulteerden in 2024 in 106.745 nieuwe kleinverbruikaansluitingen, 2.419 extra transformatorhuisjes en 23 middenspanningsstations. “Ondanks de enorme investeringen en de inspanningen om versneld te bouwen, zien we de vraag naar transportcapaciteit nog steeds sneller groeien met groeiende wachtlijsten en wachttijden als gevolg”, stelt Hans-Peter Oskam, algemeen directeur Netbeheer Nederland.
Netbeheerders staan voor een enorme opgave. Tussen nu en 2050 zijn er 50.000 transformatorhuisjes meer nodig dan de 100.000 die er nu zijn. Ook moeten er tot 2050 meer dan 670 hoog- en middenspanningsstations worden bijgebouwd en meer dan 100.000 km kabel worden aangelegd om te zorgen dat inwoners en bedrijven toegang hebben tot voldoende stroom.
De elektrificatie van Nederland gaat in recordtempo door. Dit leidt tot een enorme opgave om nieuwe infrastructuur te bouwen en bestaande netten zo goed als mogelijk te benutten. Daarvoor zijn 30.000 technisch opgeleide vakmensen méér nodig dan er nu in de sector werkzaam zijn. De ruimtelijke vraag is gelijk aan 11.000 voetbalvelden.
Dit, en meer, is te lezen in de update van de Stand van de Uitvoering.
Werk in uitvoering
Netbeheerders plaatsten in 2024 2.419 extra trafohuisjes. Dat zijn bijna 10 huisjes per werkdag. Mede hierdoor realiseerden zij 106.745 nieuwe kleinverbruikaansluitingen voor huishoudens en kleine MKB-bedrijven. De vele uitbreidingen van het net worden inmiddels goed zichtbaar. Maar liefst 71 hoogspanningsprojecten bevinden zich momenteel in de realisatiefase en het aantal geplaatste middenspanningsstations is in 2024 groter dan de jaren daarvoor.
Wachttijden nemen toe
De vele bouwwerkzaamheden konden niet voorkomen dat de wachtrij voor een aansluiting op het stroomnet in 2024 is gegroeid. Eind 2024 stonden er 8.440 unieke verzoeken in de wachtrij voor invoeding en nog eens 11.922 unieke verzoeken in de wachtrij voor afname. Naast de grote bedrijven, zien netbeheerders helaas ook dat huishoudens rekening moeten houden met langere doorlooptijden voor nieuwe of zwaardere aansluitingen. Eind 2024 bedroeg de wachttijd voor een nieuwe aansluiting voor een consument gemiddeld zo’n 40 weken, of 24 weken voor een verzwaring.
Flexibele contracten nemen ook toe
Door de ruimte die op momenten en locaties wél beschikbaar is optimaal te benutten, ontstaat ruimte op het net en kunnen meer partijen aangesloten worden. Oskam: “Gelukkig zagen we in 2024 de interesse in flexibele contracten toenemen. Een flexibel contract kan het verschil maken tussen níet of wél toegang tot het elektriciteitsnet.” In 2023 waren er nog maar 109 flexibele contracten afgesloten, eind 2024 stond de teller al op 290. Dat deze flexibiliteit nodig is, blijkt uit de 265 keer dat invoeding is gepauzeerd op verzoek van de netbeheerders en 11 keer flexibiliteit is gevraagd bij de afname van stroom.
Capaciteitskaart en stroomnetcheckers
Om klanten beter te informeren over de beperkte ruimte op het net, is voor bedrijven met een grootverbruikaansluiting de capaciteitskaart online beschikbaar. Met de capaciteitskaart bieden de netbeheerders inzicht in de situatie op het elektriciteitsnet. Zo gaf de kaart aan waar sprake is van congestie, hoeveel bedrijven op de wachtlijst staan en hoeveel vermogen er gevraagd wordt. Sinds november 2024 wordt ook getoond welke netuitbreidingen gepland staan om knelpunten aan te pakken, inclusief de beoogde inbedrijfname-datum.
Voor huishoudens en MKB-bedrijven (met een aansluiting tot 3 x 80 ampère) is in januari 2025 de stroomnetchecker gelanceerd. Deze laat op postcodeniveau zien of er nog ruimte is op het lokale stroomnet en of er een kans is dat huishoudens en kleine ondernemers langer moeten wachten op aanpassing van de huidige stroomaansluiting of een nieuwe aansluiting.
Hans-Peter Oskam besluit: “De vraag naar energie-infrastructuur blijft groot, op alle vlakken en verspreid door het land. Daarom is het cruciaal dat er bij netbeheerders, ketenpartners en bijvoorbeeld gemeenten voldoende mensen beschikbaar zijn om de energietransitie vlot te trekken. Daarnaast maak ik me zorgen over de betaalbaarheid van het energiesysteem. De vele noodzakelijke netuitbreidingen zorgen ervoor dat de netkosten jaarlijks zullen stijgen. Uit onderzoek blijkt echter dat de kosten van niets doen veel hoger zijn dan de kosten van het bouwen van het netwerk. Door daadkrachtige investeringen houden we het energiesysteem bereikbaar en betrouwbaar voor bedrijven en consumenten, zorgen we voor energie-onafhankelijkheid en economische groei.”