Samenleving steeds meer betrekken bij record-investeringen in energiesysteem
De consultatiefase voor de concept-investeringsplannen van de netbeheerders start op 1 november. Het is de tweede keer dat consultatie deel uitmaakt van de investeringsplannen-nieuwe-stijl, zoals die vorig jaar zijn ingevoerd. Naast de permanente inzet van mensen en middelen om de betrouwbaarheid van de Nederlandse netten op het huidige hoge peil te houden, is er de complexe opgave van de energietransitie: het faciliteren van de snel groeiende vraag naar transport op het elektriciteitsnet én het veranderend gebruik van de gasinfrastructuur. Daarom informeren én consulteren de netbeheerders diverse landelijke en regionale partijen zo goed mogelijk. Transparantie staat daarbij voorop.
De consultatiefase voor de concept-investeringsplannen van de netbeheerders start op 1 november. Het is de tweede keer dat consultatie deel uitmaakt van de investeringsplannen-nieuwe-stijl, zoals die vorig jaar zijn ingevoerd. Naast de permanente inzet van mensen en middelen om de betrouwbaarheid van de Nederlandse netten op het huidige hoge peil te houden, is er de complexe opgave van de energietransitie: het faciliteren van de snel groeiende vraag naar transport op het elektriciteitsnet én het veranderend gebruik van de gasinfrastructuur. Daarom informeren én consulteren de netbeheerders diverse landelijke en regionale partijen zo goed mogelijk. Transparantie staat daarbij voorop.
De veranderingen in het energiesysteem zijn revolutionair en raken alle sectoren, zeker nu de capaciteit op het elektriciteitsnet eerlijk verdeeld moet worden doordat de vraag naar transportcapaciteit zeer snel toeneemt. Juist daarom vraagt het verdelen en prioriteren ervan om een open dialoog met alle belanghebbenden. Ook de aanleg van de waterstofbackbone en de productie van groen gas vragen om grote investeringen, waar we belanghebbende partijen graag bij betrekken. De nieuwe opzet van de investeringsplannen biedt daar sinds vorig jaar mogelijkheden voor. Er is nu tevens een uniforme structuur die alle netbeheerders toepassen, waarbij dezelfde scenario’s als basis worden gebruikt. Deze toekomstscenario’s bevatten data uit de beschikbare transitieplannen waardoor inbreng vanuit de maatschappij is geborgd.
Wel is het van belang om te beseffen dat de investeringen in het energiesysteem nooit een eenvoudige bundeling kunnen zijn van alle wensen. We zijn bij de realisatie afhankelijk van factoren als de beschikbaarheid van materialen, middelen en fysieke ruimte in de boven- en ondergrond. Daarnaast kampen de netbeheerders, net als de gehele technische sector, met een groot tekort aan mensen.
Investeringen – zowel in onderhoud en vervanging als uitbreiding - moeten een veilig, betrouwbaar systeem opleveren dat álle maatschappelijke sectoren zo kostenefficiënt en doelmatig mogelijk faciliteert om duurzaam te functioneren. Concreet vertaald betekent dat op de lange termijn: verdubbeling van het elektriciteitsnet, de aanleg van infrastructuur voor waterstof en het creëren van voldoende capaciteit voor invoeding van groen gas in het gasnet.
Friesland en de Noordoostpolder: 2100 km kabel extra
Het programma Netuitbreiding Lelie (NuLelie) van Liander zorgt voor flinke uitbreiding van de capaciteit van het elektriciteitsnet in Friesland en de Noordoostpolder. Hiermee kunnen producenten van duurzame energie hun opwek in de toekomst volop terugleveren aan het net, maar is er ook voldoende capaciteit voor de toenemende vraag.
Start: 2022
Duur: 3-4 jaar
Omvat: 37 projecten - circa 1.000 km sleuven - circa 2.100 km elektriciteitskabel - 300 middenspannings- en distributieruimtes
Totale investering: € 200 miljoen
Consultatie nu en in de toekomst
De netbeheerders willen maatschappelijke partijen bij de volgende editie van de tweejaarlijkse investeringsplannen eerder betrekken. Dat geeft meer mogelijkheden om in te spelen op de behoeften in de samenleving en maakt tegelijkertijd duidelijk wat er wel en niet mogelijk is. Hoe dit precies vorm zal krijgen, wordt in overleg met belanghebbenden bepaald.
Voor de nu gepubliceerde concept-investeringsplannen start vandaag de consultatie, die duurt tot en met 29 november. Praktische uitleg over het indienen van zienswijzen, krijgt u per netbeheerder bij het betreffende concept-investeringsplan.
Coteq
Trajecten Klimaatakkoord al zichtbaar in investeringen
Inbreng uit de vele trajecten die gestart zijn vanuit het Klimaatakkoord, is – afhankelijk van concretisering - al zichtbaar in de investeringsplannen voor de energie-netten. Denk onder andere aan de Regionale Energie Strategieën (RES’en), laad-infrastructuur voor elektrisch vervoer, de warmtetransitie en natuurlijk de verduurzaming van de industrie. Al deze trajecten vragen om enorme uitbreiding van het elektriciteitsnet, aanpassing van het gasnet en flexibele middelen om de grote verschillen tussen aanbod en vraag van (duurzame) energie te overbruggen. Uitgangspunt voor investeringen van de netbeheerders is een gedegen inschatting van het toekomstige aanbod en de vraag op basis van deze trajecten en concrete plannen voor woningbouw en bedrijventerreinen. Landelijke en regionale bronnen daarbij zijn onder andere doorrekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), SDE+ aanvragen, publieke en private projectontwikkelingen en systeemstudies. Waar nog geen concrete plannen bestaan, maken we gebruik van scenario’s, met als basis het Klimaatakkoord. Elke netbeheerder geeft in het investeringsplan aan op welke wijze (regionale) scenario’s zijn benut.
Noord-Brabant: tussen Haps en Oploo wordt een kabeltracé aangelegd voor de aansluiting van een zonnepark met een vermogen van 6 MW (Megawatt). Een paar jaar terug gold dit nog als een heel groot park, inmiddels heeft Enexis veel grotere parken in haar werkgebied; het grootste is heeft een vermogen van meer dan 100 MW.
Status: gaande
Bijzonderheden: in het tracé moet een diepe boring plaatsvinden (acht meter diepte ipv de standaard 80 cm). Technisch uitdagend.
Extra toekomstvoorziening: er worden drie kabelbundels gelegd. Dat is meer dan voor dit zonnepark nodig is. Enexis anticipeert hiermee op meer capaciteitsbehoefte in dit landelijke gebied waar het net van oudsher dunner is.
Kosten voor alleen het kabeltracé: circa : € 5 miljoen
Laten zien wat we wáár doen in publiek belang
In de concept-plannen is concreet te zien welke transformatorstations de netbeheerders uitbreiden of bouwen, hoeveel kilometers kabel ze aanleggen of verzwaren, en waar het gasnet wordt vervangen of aangepast. Doel is steeds inzichtelijk te maken wat we wáár doen. Veel daarvan is direct te koppelen aan de energietransitie: het aansluiten van grote zonneweides en windparken, het leggen van extra kabels om alle duurzame opwek te transporteren. Maar ook: het verzwaren van het elektriciteitsnet in wijken waar het net niet berekend is op het verwerken van veel meer aanbod – uit zonnepanelen – of vraag – door warmtepompen of elektrische auto’s. Plus natuurlijk: het voorsorteren op de introductie van waterstof, met pilots en het ontwerp van de waterstofbackbone, en aanpassing van het gasnet aan steeds minder aardgas en meer duurzame gassen.
Minder zichtbaar, maar minstens zo belangrijk, is de instandhouding van de Nederlandse netten. Nederlandse huishoudens en bedrijven rekenen met grote vanzelfsprekendheid op het veilige transport van gas en elektriciteit, tegen reële, betaalbare (transport)tarieven. Daarom hebben de netbeheerders prioriteiten vanuit publiek belang: vervangingsinvesteringen moeten voldoende hoog zijn om leveringszekerheid en veiligheid te kunnen garanderen, investeringen moeten kostenefficiënt zijn om het transport van energie zo betaalbaar mogelijk te houden.
Zeeland: kabelbuizen onder de haven door
Om een zonnepark (30 MW) en een windpark (25 MW) van transportcapaciteit te kunnen voorzien, legde Enduris een 8-baans ‘snelweg’ onder de haven van Vlissingen door. Dat vergde een megaboring van 1.500 meter lang en 50 meter diep. Met deze boring wordt het mogelijk om 120 MW van de ene naar de andere kant van de haven te transporteren. Op dit moment wordt er nog hard gewerkt aan uitbreiding van het transformatorstation in Vlissingen-Oost, daar worden twee nieuwe hoogspanningstransformatoren (150/30/20 kV) en een nieuwe middenspanningsinstallatie (20 kV) geplaatst. Investering: circa 20 miljoen euro.
Half miljard voor nieuwe elektriciteitssnelweg in Groningen
Tussen de Eemshaven en Vierverlaten verrijst een nieuwe elektriciteitssnelweg in het land. Dit wordt een een belangrijke schakel in de stroomvoorziening voor Groningen en de rest van Nederland. In totaal legt TenneT hier 40 km verbinding van 380 KiloVolt (kV) aan. De hoogspanningsverbinding is een 4-circuits lijnverbinding en bestaat uit 121 nieuwe moderne, ranke hoogspanningsmasten van het type Wintrack. Op het moment dat de nieuwe hoogspanningsverbinding klaar is, worden enkele oude verbindingen afgebroken en verdwijnen er in totaal 163 traditionele masten uit het Groninger landschap.
Status: gaande, gereed eind 2023 (start, met eerste studie, was in 2007)
Bijzonderheden:
- De hoogste mastpyloon is circa 75 meter (bij kruisingen met waterwegen), de laagste 54 meter
- De verbinding telt 121 mastlocaties. Op een locatie staan 2 pylonen. Totaal bestaat de verbinding uit 242 pylonen
- Er verdwijnen in totaal 163 traditionele 'vakwerk' masten na de ingebruikname van de nieuwe verbinding.
- De zwaarste mastpyloon weegt 174 ton, dus 348 ton voor de 2 pylonen samen op de mastlocatie. Dit is exclusief het gewicht van fundering en geleiders.
- De lichtste mastpyloon is 47 ton per pyloon, dus 94 ton voor de mastlocatie. Dit is exclusief het gewicht van fundering en geleiders. Kosten gehele project (inclusief het nieuwe station Vierverlaten): € 527 miljoen.
Zuid-Holland: extra transformatoren in Middelharnis
Op Goeree-Overflakkee wordt heel veel duurzame energie opgewekt, maar gedurende 90 procent van de tijd wordt er meer geproduceerd dan verbruikt. De afgelopen 10 jaar heeft Stedin daarom al ruim 100 miljoen euro geïnvesteerd in het net om al deze elektriciteit van het eiland af te transporteren: hoofdverdeelstations zijn uitgebreid en gemoderniseerd, er zijn nieuwe transformatoren, schakelinstallaties en transformatorhuisjes geïnstalleerd en er zijn elektriciteitskabels onder het Haringvliet doorgetrokken om een verbinding te maken met Rotterdam en de haven. Ook heeft Stedin de ‘vluchtstrook’ in het net ingezet om de capaciteit van het elektriciteitsnet optimaal te benutten. Omdat er lokaal nog steeds méér capaciteit wordt gevraagd, investeert Stedin opnieuw 6,8 miljoen euro met de plaatsing van extra transformatoren in het station Middelharnis. Deze klus is naar verwachting eind 2023 gereed. In deze video leggen we uit hoe consumenten en bedrijven op Goeree Overflakkee het net gebruiken en hoe we het hebben uitgebreid.
