Transportindicaties SDE: krapte blijft, zon favoriet

In verreweg de meeste gevallen betreffen de transportindicaties de (grootschalige) productie van zonnestroom op land, soms gaat om een drijvend zonnepark. Daarnaast zijn er aanvragen in verband met subsidie voor biomassa en wind op land. De transportindicatie is sinds 2019 een voorwaarde om in aanmerking te komen voor subsidie. Elektriciteitsproducenten vragen de indicatie op bij de netbeheerder in het gebied waar ze hun project willen realiseren. De indicatie geeft aan dat er op de door de aanvrager aangegeven locatie binnen de realisatietermijn die daarvoor staat in de SDE+-regeling voldoende netcapaciteit beschikbaar is. Dat is echter geen garantie dat de gevraagde capaciteit straks ook daadwerkelijk beschikbaar is.

Sterke uitbreiding netten voor duurzame energieproductie

Door de enorme groei van de productie van duurzame elektriciteit – juist op plaatsen waar het net daar oorspronkelijk niet op is aangelegd – is er de afgelopen jaren zeer veel geïnvesteerd in (extra) kabels en transformatorstations om de opgewekte energie te kunnen transporteren. In de afgelopen 10 jaar is op die manier bijvoorbeeld zo’n 12 gigawatt aan zonnestroom aangesloten, voldoende om heel Nederland op een zonnige zondagmiddag van elektriciteit te kunnen voorzien. De grens van de capaciteit van de netten is mede daardoor op veel locaties bereikt. Verdere uitbreiding op korte termijn is een groot probleem door zowel het gebrek aan technisch personeel, als de zeer lange procedures bij de aanleg van grotere transformatorstations. (Het bouwen kost gemiddeld twee jaar; de ruimtelijke inpassing en vergunningen zo’n 7 á 8 jaar).

 Systeemefficiëntie niet leidend

 Helaas kunnen netbeheerders de beschikbare capaciteit niet op basis van systeemefficiëntie inzetten. Anders gezegd: er is geen invloed op locatiekeuze voor grootschalige opwek van duurzame energie. Het opwekken van zonnestroom vraagt daarnaast drie maal zoveel infrastructuur als de opwek van dezelfde hoeveelheid elektriciteit uit wind (immers, de wind waait ook ’s nachts). Om die reden bieden netbeheerders cablepooling aan: één grote kabel die door zon- en windparken bij elkaar in de buurt wordt gebruikt. De aanvragen voor SDE dit najaar laten echter zien dat zon nog steeds veruit favoriet is. In het werkgebied van Liander, gaat het in slechts één procent van de aanvragen om windenergie; bij Stedin kwamen alleen maar aanvragen voor zon-projecten binnen.

 Opslag: hèt middel om capaciteit optimaal te benutten

De netbeheerders dringen al langer aan op regie en prioritering door de overheid bij het verdelen van de beschikbare capaciteit op het elektriciteitsnet. Er zijn dringend onconventionele maatregelen nodig om de beschikbare capaciteit zorgvuldig en zo optimaal mogelijk te kunnen inzetten nu er van zoveel kanten behoefte is aan ruimte op het net. (De netbeheerders stuurden hierover al een oproep aan de formateurs). Daarnaast pleiten zij voor tijdelijke opslag van de energie; er komt op zonnige dagen nu al een overschot aan zonnestroom gedurende een deel van de dag, terwijl dat op een ander moment wèl uitstekend op het net gezet kan worden. Tijdelijke opslag is daarmee ook een prima middel om op veel meer bedrijfspanden (grootschalig) zon-op-dak te kunnen installeren. (Zie ook de zonneladder voor bedrijfsdaken). De SDE++ bevat nu geen prikkel om hierop te sturen of om energieopslag lonend te maken