Realtime interface: verdieping

Sinds oktober 2020 wordt er tussen netbeheerders en marktpartijen gezamenlijk gewerkt aan een Realtime Interface (RTI). Het doel van die interface is om het mogelijk te maken om samen te werken tussen opwekkers en netbeheerders bij het vergroten en beter benutten van transportcapaciteit en het veilig in stand houden van het elektriciteitsnet. In februari 2024 is de RTI specificatie gepubliceerd.

Doel: samenwerken binnen energiesysteem om energietransitie te faciliteren

Met de energietransitie is een grootschalige opkomst zichtbaar van duurzame opwekinstallaties in de distributienetten van de regionale netbeheerders. Deze ontwikkeling zorgt voor teruglevering van grote vermogens op netdelen die hier oorspronkelijk niet voor zijn ontworpen. Dit heeft reeds op veel plekken geleid tot congestieproblematiek en transportbeperkingen. Ook zorgt een sterke toename van duurzame opwekinstallaties ervoor dat de geproduceerde energie in het systeem weersafhankelijker en daarmee onvoorspelbaarder wordt, waardoor ook de vermogensstromen in het net minder voorspelbaar zullen worden. 

Deze gezamenlijke impact zorgt ervoor dat het energiesysteem zich moet aanpassen aan deze ontwikkelingen, waarbij samenwerking tussen opwekkers en netbeheerders nog belangrijker wordt dan in het verleden. Inzicht in de vermogensstromen op de aansluitingen zal belangrijker worden en afspraken tussen netbeheerder en aangeslotene over verzoeken tot afregelen van de vermogensstromen zullen vaker voor gaan komen.

Doel van de samenwerking binnen het energiesysteem is om meer transportcapaciteit te creëren en bestaande transportcapaciteit beter te kunnen benutten. Randvoorwaarde voor het verder vergroten van de beschikbare transportcapaciteit voor marktpartijen is de stuurbaarheid van opwekkers in het geval van incidentele of onvoorziene situaties. 

Formele aanleiding: Europese verordening NC RfG

De formele aanleiding voor dit initiatief is te vinden binnen de wet- en regelgeving: Verordening (EU) 2016/631 tot vaststelling van een netcode betreffende eisen voor de aansluiting van elektriciteitsproducenten op het net (verder: NC RfG). De NC RfG is een van de acht zogenoemde Europese codes die tot doel hebben het garanderen van betaalbare en betrouwbare energie en energievoorziening voor Europese burgers en het faciliteren van de energietransitie. Deze NC RfG schrijft voor dat elektriciteitsproductie-eenheden dienen te beschikken over een interface met de netbeheerder waarmee de elektriciteitsproductie-eenheid afgeregeld kan worden in het geval van ernstige frequentie-instabiliteit. De netbeheerder dient te specificeren op welke wijze deze interface moet kunnen worden aangesproken, zodat de elektriciteitsproductie-eenheden hierin kunnen voorzien.

Belangrijk om te benadrukken is dat de werkgroep zich beperkt tot de interface als technisch instrument. Dit betreft een technische functionaliteit die het mogelijk maakt voor de netbeheerder om op basis van real-time signalen de opwek-installatie te verzoeken om het vermogen te reduceren. De functionaliteit van deze interface wordt binnen de werkgroep gespecificeerd en gepubliceerd.

Focus op netcapaciteitstoepassingen bij opwekkers 1-50MW

De eerste focus voor de interface ligt op de doelgroep van opwekkers tussen de 1 en 50 MW, de zogenaamde categorie B in de NC RfG. Op een later moment zal de interface ook bij andere doelgroepen geïmplementeerd worden, zoals bij kleinere opwekkers.

Het gebruik van de interface voor verschillende toepassingen wordt in een speciale werkgroep bestudeerd en worden onderzocht onder welke voorwaarden de RTI kan worden toegepast. Voor iedere toepassing waarbij gebruik gemaakt gaat worden van de interface zal een specifiek toepassingskader toepasbaar zijn waarin de afspraken en voorwaarden voor het gebruik worden vastgelegd.

Technische specificatie Realtime Interface

De technische specificatie is gereed en beschikbaar. Het betreft de finale versie van de technische specificatie. Eerder zijn beta versies gepubliceerd om productontwikkeling van het ‘end point netbeheerder’ en ‘end point aangeslotene’ mogelijk te maken. 

Voor het verifiëren van de compliance  van de Realtime Interface is een compliance verificatie document opgesteld. Nieuw te ontwikkelen producten dienen conform het in dit document beschreven proces getest te worden. Na een succesvolle test kunnen de relevante documenten met Netbeheer Nederland gedeeld worden en zal het product op de website vermeld worden. Producten die getest zijn o.b.v. een beta versie van de technische specificaties, zijn niet geschikt voor grootschalige implementatie. Zij dienen alsnog het compliance verificatie proces te doorlopen o.b.v. de definitieve versie van de technische specificaties.

Toepassingskaders RTI

Bij de Realtime Interface wordt onderscheid gemaakt tussen techniek, toepassing en bijbehorend toepassingskader. Per toepassing dient een toepassingskader beschikbaar te zijn, waarbinnen deze toepassing kan worden uitgevoerd. Bij het operationeel inzetten van de Realtime Interface wordt de toepassing waarvoor deze wordt ingezet gecommuniceerd

De toepassingskaders voor de RTI worden uitgewerkt onder het GEN (Gebruikersplatform Elektriciteits- en Gastransportnetten) in de werkgroep Toepassingskaders RTI.  

  • Document: Uitleg van onderscheid tussen techniek toepassing en toepassingskader
  • Document: Concretisering van gebruik 'redenen' bij communiceren van een setpoint

Het toepassingskader voor noodcurtailment is gereed, wat betekent dat dit toepassingskader wordt beschouwd als landelijke leidraad voor netbeheerders bij de toepassing van noodcurtailment.

Security awareness video

Voorafgaand aan inbedrijfstelling van een aansluiting welke is voorzien van een RTI, zal de netbeheerder controleren of een security awareness video is bekeken door de Operationeel Installatie Verantwoordelijke (OIV-er) van de aangeslotene. Uw netbeheerder informeert u hierover. Klik hier voor de link naar de website waarop de security awareness video bekeken kan worden. Na beantwoording van een aantal vragen over de video kan een certificaat worden behaald, waarmee aangetoond kan worden dat de video bekeken is

Aankondiging doorontwikkeling RTI v1: IEC61850 met TLS in v1.1

De Realtime Interface wordt op dit moment geïmplementeerd. Nieuwe inzichten vanuit de implementatie worden verwerkt in nieuwe iteraties van de technische specificatie. Een gezamenlijke wens van netbeheerders en brancheverenigingen is om Transport Layer Security (TLS) te implementeren. Aangezien het implementeren van TLS een significante inspanning vraagt van de betrokken partijen, is besloten om dit niet in versie 1.0, maar in versie 1.1 te implementeren. De Netbeheer Nederland Werkgroep RTI zal zo snel mogelijk TLS implementatie richtlijnen opstellen en publiceren, zodat fabrikanten zich hierop kunnen voorbereiden. Met deze keuzes kan de uitrol van de RTI v1 doorgaan en wordt tegelijkertijd gewerkt aan doorontwikkeling van de RTI.

Goedgekeurde RTI producten

De volgende producten zijn in labtesten, uitgevoerd door DNV, compliant bevonden met de technische specificatie:

Productimplementatie end point netbeheerder

  • Leverancier: Siemens
    Product: A-8000 series
    Compliance: RTI v1 final
    Product website
  • Leverancier: PSI GridConnect
    Product:  IEC 61850 Protocol Converter 
    Compliance: RTI v1 final   
    Product website
  • Leverancier: WAGO
    Product:  Controller PFC200 
    Compliance: RTI v1 final   
    Product website   

Productimplementatie end point aangeslotene

  • Leverancier: Withthegrid   
    Product: Teleport
    Compliance: RTI v1 final
    Product website
  • Leverancier: WAGO
    Product: 750-8212/025-001
    Compliance: RTI v1 final
    Product website 
  • Leverancier: Helin
    Product: Smart Grid Manager
    Compliance: RTI v1 final
    Product website

Producten die goedgekeurd zijn op basis van een beta specificatie, mogen gebruikt worden voor praktijktesten. Producten die zijn goedgekeurd op basis van de definitieve specificatie, mogen gebruikt worden voor de daadwerkelijke uitrol van de RTI.

Aanvullende informatie

Bij de ontwikkeling van de Realtime Interface is gekozen voor het ontwikkelen van een technische specificatie, en niet voor het ontwikkeling van een (fysiek) product. Door de interface functioneel te specificeren wordt vrijheid geboden aan netbeheerders en aangeslotenen om naar eigen inzicht met een zelf te ontwikkelen of te kiezen product invulling te geven aan de technische specificatie. Door deze aanpak is de implementatie van de Realtime Interface afhankelijk van de snelheid van productontwikkeling, zowel voor het end point netbeheerder als het end point aangeslotene. Bij de ontwikkeling van de technische specificatie is zoveel als mogelijk gebruik gemaakt van internationale standaarden en er heeft uitgebreide afstemming plaatsgevonden met marktpartijen en subject matter experts. De definitieve versie van de technische specificatie voor RTI v1.0 is beschikbaar gesteld. 

Heeft u of wilt u een aansluiting voor teruglevering, groter dan 1MW? Dan leest u op de website van uw netbeheerder wat opweksturing/vermogenssturing voor u betekent: 

Expert

Wij gebruiken cookies

Wij plaatsen cookies voor de werking en verbetering van deze website. Mogen wij extra cookies plaatsen voor het afspelen van video’s, delen-op-social-media en om onze campagnes te meten? Lees meer